بحران مدیریت در صنعت هوانوردی


گروه راه و مسکن: بارش تنها ۲۴ ساعت برف کل سيستم حمل و نقل کشور را فلج کرد. اين بحران کاملا در وضعيت اين‌روزهاي دو فرودگاه مهرآباد و امام خميني( ره) هويداست، متاسفانه در طول روزهاي گذشته دو فرودگاه مهرآباد و امام‌خميني (ره) به دليل بارش برف و در پي آن مسدود شدن باندها و پايين‌ آمدن ديد افقي خلبانان نتوانستند تعداد زيادي از پروازهاي خود را عملياتي کنند و همين موضوع مشکلاتي جدي براي مسافران اين فرودگاه‌ها به‌وجود آورده است. البته ناگفته نماند که قرار گرفتن فرودگاه مهرآباد در شهر تهران و برنامه‌ريزي اين فرودگاه تنها براي انجام پروازهاي داخلي باعث شده است که حجم مشکلات مسافران در اين فرودگاه با فرودگاه امام خميني (ره) قابل مقايسه نباشد، هرچند که در روزهاي ابتدايي تعداد زيادي از مسافران در ترمينال فرودگاه مهرآباد هم سرگردان بودند و لغو پي در پي پروازها مشکلاتي را براي آن‌ها به وجود آورد. آمارهاي جديد شرکت فرودگاه‌ها و ناوبري ايران حاکي از آن است که پس از برپايي مجدد پروازها در فرودگاه مهرآباد تاکنون بيش از ۳۰۰ نشست و برخاست انجام شده است، اما گزارش‌هاي مردمي‌حاکي از آن است که همچنان تعدادي از پروازها در فرودگاه مهرآباد با تاخيرهايي چند ساعته انجام مي‌شود و بعضي از مسافران مجبور شده‌اند براي انجام پروازهاي داخلي‌ خود ساعت‌ها در سالن ترانزيت معطل بمانند. 
 بعد سه روز ميخوام کمک کنم!
علي‌رغم اجراي شوي پيروزي توسط مسئولان شرکت فرودگاه‌ها از شامگاه دوشنبه، اما مسافران فرودگاه امام‌خميني از تداوم و تشديد مشکلات در اين فرودگاه خبر مي‌دهند. فرودگاه امام‌خميني (ره) از روز يکشنبه با بارش برفي که سنگين اعلام شده است از کار افتاده و تمام پروازهاي آن تا امروز به حالت تعليق درآمده است، هرچند که ديروز سه‌شنبه دهم بهمن‌ماه اعلام شد باند پروازي اين فرودگاه باز شده است، اما گفته مي‌شود؛ به خاطر ازدحام مسافران معطل که در اين چند روز نه راه پس داشته‌اند و نه راه پيش، مهم‌ترين فرودگاه بين‌المللي ايران هنوز موفق نشده به مدار فعاليت بازگردد و روال کار در آن عادي نشده است. به‌طوري که تعداد زيادي از مسافران که بيشتر آن‌ها همراه با خانواده خود هستند، چهار روز است در اين فرودگاه معطل مانده‌اند و با توجه به فراهم نبودن شرايط نه امکان خروج از فرودگاه را دارند و نه مي‌توانند از سالن ترانزيت بيرون بيايند. گزارش‌ها حاکي از آن است که معطل‌ماندن در اين شرايط وخيم، باعث شده تعداد زيادي از مسافران به حرکات اعتراضي دست بزنند به‌طوري که برخي مسافران فريادها و شعارهاي اعتراضي با در دست داشتن پلاکاردهايي با عناوين داوطلب برف روبي فرودگاه، بعد سه روز ميخوام کمک کنم و... ازسرمي‌دهند. همچنين خبرها حاکي از آن است که با توجه به لغو تعداد زيادي پرواز فرودگاه امام خميني (ره) و انسداد برخي آزاد‌راه‌هاي منتهي به اين فرودگاه، تاکسي داران براي انتقال مسافران به رباط‌کريم و تهران به ترتيب درخواست 500 هزار تومان و يک ميليون تومان را مي‌کنند!
ايرلاين‌هاحاضر به ضرب مهر کنسلي روي کارت پروازها نيستند
 به گفته يکي از مسافران پرواز تهران ـ استانبول قرار بود هواپيما روز دوشنبه ساعت ۱۵:۳۰ تهران را ترک کند، از آنجايي که در رسانه‌ها اعلام شده بود مسير دسترسي‌ها از دو آزادراه تهران ـ قم و تهران ـ ساوه به فرودگاه امام خميني (ره) مسدود است يا به کندي صورت مي‌گيرد، به همين دليل از ساعت ۱۰ صبح از منزل خارج شدم و پس از ۴ ساعت به فرودگاه امام خميني (ره) رسيدم. پس از آن اعلام شد پرواز ساعت ۲۰ شب انجام مي‌شود. از ساعت ۱۹ که کانتر باز و کارت پرواز صادر شد، مسافران به تدريج وارد سالن ترانزيت شدند. پس از آن ساعت ۲ بامداد اعلام کردند مسافران براي بررسي مدارک خود به گيت خروج مراجعه کنند که پس از آن در ساعت ۲:۳۰ بامداد روز سه شنبه براي سوارشدن به اتوبوس جهت عزيمت به سمت هواپيما، وارد رمپ خروج شديم. اما فاصله بين رمپ تا اتوبوس به قدري برف وجود داشت که مسافران به سختي توانستند خود را به اتوبوس برسانند و مشخص نيست اينهمه تبليغي که آقايان درباره برف‌روبي فرودگاه انجام مي‌دهند، مربوط به کجاست. يک ساعت و نيم به طول انجاميد تا اتوبوس بتواند مسافران را به محل توقف هواپيما برساند. يک ساعت و نيم در هواپيما نشسته بوديم و اعتراض کرديم که چرا هواپيما بلند نمي‌شود؛ در پاسخ به اعتراض مسافران، ساعت ۴ بامداد خلبان هواپيما اعلام کرد کروي پروازي يکي از هواپيماها در اعتراض به تأخيرهاي طولاني، هواپيما را بر سر راه حرکت ساير هواپيماها متوقف کرده و خودشان از آن پياده شده‌اند و چون اين هواپيما در جلوي ما و در مسير ما قرار گرفته، ما نمي‌توانيم حرکت کنيم؛ ساعت ۷ صبح روز سه شنبه خلبان اعلام کرد با توجه به اينکه چرخ هواپيماي ما يخ زده، حتي اگر هواپيماي جلويي جابه جا هم بشود، امکان پرواز براي ما وجود ندارد و مسافران بايد از هواپيما پياده شوند؛ در نهايت هم با آمدن اتوبوس‌ها، مسافران مجدد به سالن ترانزيت هدايت شدند. نمايندگان ايرلاين‌هاي مستقر در فرودگاه امام خميني (ره) حاضر به ضرب مهر کنسلي روي کارت پروازها نيستند تا به مردم خسارت ندهند و مدام مي‌گويند احتمال دارند تا چند ساعت ديگر پرواز انجام شود! با توجه به اينکه آيين نامه حقوق مسافران هوايي مي‌گويد ايرلاين‌ها موظف به تهيه بسته‌هاي پذيرايي براي مسافران هستند، هيچ يک از اين اقدامات انجام نشد؛ هيچ يک از مسافران نه پذيرايي شدند و نه به هتل‌ها منتقل شدند. از طرف ديگر، انجام نشدن برخي پروازها از فرودگاه‌هاي کشور باعث سرگرداني مسافران ايراني در خارج از مرزها شده و برگشت آن‌ها را به کشور با اختلال مواجه کرده است. اين وضعيت در استانبول حادتر گزارش شده، چرا که صداي اعتراض ايراني‌ها نسبت به بي‌مسئوليتي و بي‌مديريتي شرکت‌هاي هواپيمايي کشور در قبال تعهداتي که به مسافران دارند به تلويزيون‌هاي ترکيه رسيده است.  به گفته يکي از مسافران در فرودگاه استانبول، صدها مسافر از شب يکشنبه تا امروز با بارش برف در فرودگاه‌ها استانبول معطل مانده‌اند. شرکت‌هاي هواپيمايي ايراني نيز هيچ مسئوليتي قبول نمي‌کنند و صدها مسافر به خاطر بي‌مديريتي اين شرکت‌ها که در فرودگاه‌هاي استانبول شعبه دارند، چهار شب و پنج روز است که در استانبول و فرودگاه‌هاي آن گرفتار شده‌اند. بعضي از مسافران دو شب بدون آنکه سرپناهي داشته باشند و شرکت‌هاي هواپيمايي، طبق تعهداتشان براي آن‌ها هتل اختيار کنند، در فرودگاه استانبول سرگردان بودند و پس از اعتراض و دعوا که در تلويزيون‌هاي ترکيه هم پخش شد، در هتلي اسکان داده شدند، هرچند که وضعيت هتل‌ها اصلا قابل تعريف نيست اما از هيچي و سرگرداني در فرودگاه بهتر است. متاسفانه وضعيت پروازها هنوز مشخص نيست و نمي‌دانيم به چه علت اين شرکت‌ها پاسخگو نيستند. 
بي‌کفايتي مطلق!
پس از اجرايي شدن برجام و لغو تحريم‌ها مسئولان کشوري بارها اعلام کرده‌اند که مي‌خواهيم با جذب سرمايه گذار خارجي‌هاب منطقه شويم، متاسفانه اين روزها شرايط پيش آمده براي صنعت هوانوردي کشور کاملا به کشورهاي منطقه اعلام کرد که ايران توانايي انجام چنين کاري نخواهد داشت و رخدادهاي اخير در حوزه هوانوردي و فرودگاهي، بيش از هر چيز مسبب شادي کشورهاي منطقه را فراهم آورد که ايران را ديگر رقيبي براي آينده خود نخواهند پنداشت، لذا سوالي که مطرح مي‌شود اين است که چرا اين شرايط بحراني در فرودگاه امام خميني( ره) و فرودگاه مهرآباد ايجاد شده است و چه ارگان يا سازماني پاسخگوي اين وضعيت اسف‌بار در صنعت هوانوردي کشور است که به صورت مستقيم، زندگي مردم را تحت تاثير قرار مي‌دهد؟ 
در اين خصوص يک منبع آگاه که خود سال‌هاست به عنوان کارشناس ارشد صنعت هوانوردي فعاليت دارد در گفت و گو با «روزنامه تجارت» مي‌گويد: براي پاسخ به اين سوال تنها کافي است روند انتخاب مديران صنعت هوانوردي کشور طي 10 سال گذشته بررسي شود که مشخص خواهد شد همواره رد پاي يک جريان خاص بر آن حاکم است. سال 86 بود که در شرايط مشابه امروز و ورود جبهه هواي سرد، مديركل فرودگاه بين‌المللي امام خميني (ره) به صورت ناگهاني از سمت خود برکنار شد و همان سال پايگاه خبري آفتاب نيوز درخصوص علت عزل ناگهاني اين مديرکل نوشت: همزماني اين برکناري با موج‌ بي‌سابقه برف در ايران باعث شد اين گمانه‌زني شکل گيرد که نابساماني‌هاي فرودگاه‌هاي کشور در ايام بارش برف دليل اصلي برکناري وي بوده است، اما بنا براظهارات يک منبع آگاه برکناري مديركل فرودگاه بين‌المللي امام خميني (ره) هيچ ارتباطي با مشکلات اخير نداشته و در حقيقت ناشي از «خشم شخصي» يک مقام ارشد اجرايي بوده است به طوري که مديرکل فرودگاه امام در شرايطي از عزل خود مطلع شده که در حال نظارت بر عمليات پاکسازي باند فرودگاه از برف در سرماي شديد بوده است.اما جالب اين است همان شخصي که 10 سال پيش به دليل بي‌کفايتي از سوي مسئولان برکنار شده است هم‌اکنون عضو هيات مديره شرکت فرودگاه‌ها و ناوبري ايران است، همچنين يکي از مديران در حال حاضر سازمان هواپيمايي کشوري در سال 90 پس از 25 سال فعاليت از يکي از شرکت‌هاي هواپيمايي برکنار شده است، لذا بدون توجه به جريان‌هاي سياسي، سوال اين است که مگر اين اشخاص به دليل بي‌کفايتي برکنار نشده بودند پس چرا درحال حاضر در صنعت هوانوردي کشور مشغول به کار هستند؟ 
اين منبع آگاه تاکيد مي‌کند: همچنين يکي از مديران ارشد و اجرايي درحال‌حاضر شرکت فرودگا‌ها و ناوبري ايران درگذشته کارمند اداره کل گزينش هواپيمايي کشوري بوده و رشته اصلي تحصيلي وي گياه‌شناسي بوده است، سوال اين است در تمام کشورهاي دنيا از کارشناسان تحصيلکرده در رشته صنعت هوانوردي در پست‌هاي مديريتي استفاده مي‌شود، اما در کشورما چنين نيست. متاسفانه برخي مديران صنعت هوانوردي در دادسراي کارکنان دولت پرونده هم دارند و پرونده اين اشخاص به دليل تخلفات اداري همچنان باز هست، لذا سوال اين است که چرا چنين مديري بايد سرکار باشد؟
وي ادامه مي‌دهد: سن بيشتر مديران ارشد در صنعت هوانوردي کشور به بازنشستگي رسيده است که پس از اصلاح قانون مديريت خدمات کشوري در سال گذشته حضور اين افراد در پست مديريتي برخلاف قانون است. بدون‌شک بي‌کفايتي مطلق باعث بروز اين مشکلات در صنعت هوانوردي کشور شده است، اما مسئولان اين مشکلات را بر گردن تحريم‌ها و حوادث طبيعي و يا بارش سنگين برف و ديد کم و استدلال شبهه مند حفظ ايمني، مي‌اندازند!
 دانش و توان مديريت فرودگاهي نداريم
اين منبع آگاه تصريح‌ مي‌کند: متاسفانه در سال 83 قرارداد ساخت فرودگاه با شرکت TAVبه دليل تحريک برخي اشخاص که خود امروز از مديران صنعت هوانوردي کشور هستند، به دلايل واهي نهايي نشد. همچنين شرکت ADP يکي از بزرگترين شرکت‌هاي طراحي، ساخت و بهره‌برداري فرودگاهي جهان است و قرار بود با تامين سرمايه از سوي خود اين شرکت ، فرودگاه امام خميني
(ره ) به صورت BOT ساخته شود. در اين راستا در سال 94 دولت با شرکت ADP فرانسه تفاهمنامه همکاري ساخت فرودگاه امضا کرد، اما متاسفانه هنوز اين تفاهمنامه به دليل حضور مديران بي‌کفايت در صنعت هوانوردي کشور اجرايي نشده است، لذا سوالي که مطرح مي‌شود اين است که چرا تفاهمنامه با شرکت ADP به سرانجام نرسيده است که اکنون شاهد شرايط بحراني در پي بارش برف در فرودگاه امام خميني (ره) باشيم؟ بدون شک اگر اين شرکت به ايران مي‌آمد يا شرکت TAV مسئولان درخصوص ساخت و بهره برداري از يک فرودگاه آموزش مي‌ديدند. بايد قبول کنيم که دانش و توان مديريت فرودگاهي نداريم. باتوجه به سخن ارزنده حضرت امام (ره) که فرموند: "مردم ولي نعمت شما مسئولين هستند" شاهد هستيم مردم در اين چند روز، چه آسيب‌هاي رواني را متحمل شدند که خود بزرگترين تخريب حيثيتي بر پيکره نظام مقدس جمهوري اسلامي‌از طريق دو فرودگاه پايتخت در عرصه بين‌المللي است.